Homeopatia Samuel Hahnemann doktoreak garatu zuen Alemanian, XIX. mendearen amaieran. Bere lanik garrantzitsuena 1810ean argitaratu zen, Organón, non homeopatiaren doktrinaren oinarriak azaltzen dituen, oinarri teorikoak eta filosofikoak deskribatuz. Hogeita hiru urte geroago, 1833an, Hahnemannek, 77 urte zituela, Organónen bosgarren edizioa idatzi zuen. Urteetako esperientziaren eta ikerketaren ondoren, bederatzigarren eta hamargarren paragrafoetan printzipio edo bizi-energia terminoa sartu zuen.
Bere doktrina printzipio natural unibertsaletan oinarritzen da, filosofia bitalista batean. Ikuspegi bitalista horretatik, gorputzaren eta adimenaren oreka eta ongizatea bizi-energiaren orekatzat hartzen dira:
«Organismo materiala, bizi-indarrik gabe, ez da gai sentitzeko, jarduteko, bere burua defendatzeko; sentsazio guztiak jaiotzen dira, eta bizi-funtzio guztiak izaki ez-materialaren bidez egiten dira (bizi-printzipioa, bizi-indarra), eta horrek animatzen du, bai osasun-egoeran, bai gaixotasun-egoeran.» Órganon, p10.
Antzinatean, Hipokratesek physis kontzeptua garatua zuen bizi-indar gisa, eta bizi-egoera guztiak animatzen eta sortzen ditu forma guztietan. Homeopatiaren printzipioak dira gorputzak bere burua suspertzeko gaitasuna duela, behar bezala estimulatzen denean.
Oinarri zientifikoak
Homeopatiaren ekintza-mekanismoa diluzio ultraren fisikaren eremu emergenteko azterketen bidez errebelatzen ari da. Hipotesi batean, jatorrizko substantzia homeopatikoaren nanopartikulek ur-molekulak erakartzen dituzte diluzio-uretan egitura kristalino likidoak sortzeko, eta horiek organismoan erreakzio homeostatikoa eragiten duen informazioa transmititzen dute.
Substantzia homeopatikoetan irauten duten nano-dosien mailak pareka daitezke hormonek eta organismoko zelula-seinaleztapeneko agenteek jarduten duten mailekin.
Homeopatiaren bi ezaugarri horiek — osagai aktiboaren presentzia soilik nanopartikuletan eta informazioaren transmisioan oinarritutako ekintza-mekanismo bat, funtsean baino gehiago — homeopatiari bere ezaugarri bereziak ematen dizkiote: ez du mendekotasunik sortzen, ezta abstinentzia-sindromerik ere; ez du interakziorik egiten sendagaiekin, eta onurak ematen ditu, albo-efektuen ordez.